De Klimaatspagaat

Actie 6

Maak Je Woning 'PlanetProof'

1989 was een bijzonder jaar. Niet alleen voor de families in Oost- en West-Berlijn die elkaar na bijna 30 jaar weer in de armen konden sluiten door de val van De Muur, maar ook voor de familie Sjoerdsma. De familie Sjoerdsma ontving dat jaar namelijk hooggeëerd bezoek in hun woning van niemand minder dan toenmalig Prins Claus. De familie Sjoerdsma is, voor zover bekend, de eerste familie in Nederland die hun energie opwekte met zonnepanelen. Het dak van de familie Sjoerdsma lag ermee bezaaid. Maar liefst 64 zonnepanelen moesten het welgestelde gezin uit Castricum van energie voorzien. Welgesteld, want zonnepanelen waren destijds peperduur en enkel weggelegd voor de happy few.

Nu, 30 jaar later ziet de wereld er heel anders uit. De familie Sjoerdsma heeft nu acht zonnepanelen op hun dak liggen, die ongeveer net zoveel energie opwekken als die 64 zonnepanelen van ruim 30 jaar geleden. Inmiddels zijn zonnepanelen ook niet meer weggelegd voor de happy few, maar is het een massaproduct geworden. Ongeveer één miljoen woningen in Nederland hebben tegenwoordig zonnepanelen op hun dak liggen of aan hun gevel hangen. (*1)

In deze zesde klimaatactie ga ik je proberen uit te leggen hoe jij je woning ‘PlanetProof’ kunt maken. Het energieverbruik van woningen dat wordt opgewekt uit fossiele brandstoffen zorgt jaarlijks voor enorm veel CO₂-uitstoot. In navolging van het Klimaatakkoord van Parijs is het streven dat onze energievoorziening in 2050 bijna helemaal klimaatneutraal is. (*2) Alleen waar moet je beginnen? Want er zijn tegenwoordig ontzettend veel manieren waarop je je woning ‘PlanetProof’ kunt maken. Laten we beginnen bij:

Stap 1: Isoleer je woning
Isoleren is de belangrijkste eerste stap in het ‘PlanetProof’ maken van je woning. Want als je huis slecht geïsoleerd is, verlies je veel warmte via je dak, muren, ramen en vloer. Wanneer je woning goed geïsoleerd is, verbruik je aanzienlijk minder energie, wat een dikke winst betekent voor het klimaat én voor je portemonnee!

Een zeer goed geïsoleerde hoekwoning verbruikt bijvoorbeeld jaarlijks ongeveer 700 m3 gas voor verwarming. Dat staat gelijk aan ongeveer 600 euro. Een vergelijkbare, maar zeer slecht geïsoleerde woning verbruikt ongeveer 3050 m3 gas per jaar, wat neerkomt op ongeveer 2.500 euro. Dat is ruim vier keer zoveel. Van zeer slechte naar zeer goede woningisolatie kan dus tot wel 1.900 euro per jaar schelen aan energiekosten. (*3)

Bij woningisolatie moet je denken aan:
Dakisolatie: het isoleren van je dak. Over het algemeen gaat de meeste warmte in je woning verloren door het dak, omdat warme lucht altijd naar een plek met een lagere temperatuur stroomt en omdat warme lucht stijgt. (*4)
Gevelisolatie: het isoleren van je gevel of buitenmuren. Spouwmuurisolatie is de makkelijkste manier. Een spouw is de ruimte tussen de binnen- en buitenmuur die je op kunt laten vullen met isolatiemateriaal. Spouwmuurisolatie kent het hoogste rendement van alle isolatiemaatregelen als de volledige spouw kan worden opgevuld. (*5)
Isolatieglas: isoleren van het glas zoals de ramen van je woning. Tegenwoordig hebben veel woningen dubbelglas, maar het kan nog beter met HR++ of zelfs triple glas. De energiebesparing is ongeveer twee keer zo groot als bij dubbelglas. (*6)
Vloerisolatie: het isoleren van de vloer op de begane grond van je woning.

Welke isolatiemaatregelen het beste op jouw woning van toepassing zijn, hangt af van de leeftijd van je woning en welke isolatiewerkzaamheden er al hebben plaatsgevonden. Over het algemeen geldt: hoe ouder de woning, hoe slechter de isolatie en hoe groter de energiebesparing als je isolatiemaatregelen neemt. Op de website verbeterjehuis.nl kun je je adresgegevens invullen en door een paar vragen te beantwoorden, zie je welke isolatiemaatregelen voor jouw woning geadviseerd worden en wat de kosten hiervan zijn.

Stap 2: Wek zelf je stroom op
Je eigen stroom opwekken doe je duurzaam door middel van zonnepanelen. Zonnepanelen zijn zeker nu een goede investering met een hoog rendement. Het aanschaffen van zonnepanelen kost gemiddeld tussen de 4.000 en 6.000 euro en de btw op je zonnepanelen kun je terugvragen bij de Belastingdienst. Zonnepanelen gaan tegenwoordig ongeveer 25 jaar mee. De gemiddelde terugverdientijd van zonnepanelen ligt rond de 6 à 7 jaar. Je produceert dus 18 à 19 jaar lang gratis groene stroom.

Het enige wat je tussentijds moet laten vervangen, is de omvormer. De omvormer is cruciaal en zet gelijkstroom van de zonnepanelen om in wisselstroom, zodat je elektrische en elektronische apparaten je groene stroom meteen kunnen gebruiken. De omvormer gaat ongeveer 10 tot 15 jaar mee en kost afhankelijk van de grootte en het merk rond de 1.000 euro. Het vervangen van een omvormer betaalt zich in ongeveer 1 of 2 jaar terug. Daarna is je stroom weer gratis. Als je pech hebt dan moet je de omvormer binnen 25 jaar twee keer vervangen, maar per saldo geldt de vuistregel dat zonnepanelen zich terugbetalen in 6 à 7 jaar tijd. (*7)

Bij deze terugverdientijd is rekening gehouden met de huidige salderingsregeling. Dit houdt in dat de stroom die je met je zonnepanelen opwekt en teruglevert aan het elektriciteitsnet wordt afgetrokken van je energieverbruik. Als je meer opwekt dan je verbruikt, ontvang je hiervoor een terugleververgoeding. Vanaf 2023 wordt deze regeling stapsgewijs afgebouwd tot 2031. Desondanks blijven zonnepanelen ook na 2023 een financieel aantrekkelijke investering. (*8) Als je toch nog een paar jaar volle bak wilt profiteren van de salderingsregeling dan is nu het perfecte moment om zonnepanalen aan te schaffen.

Als je minder afhankelijk wilt zijn van het elektriciteitsnet dan kun je ook investeren in een thuisaccu. Hiermee wordt de stroom vastgelegd die je overdag opwekt zodat je deze bijvoorbeeld ’s avonds en ’s nachts kunt gebruiken. Het enige nadeel: het is bijna niet mogelijk om volledig onafhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet en thuisaccu’s zijn op dit moment nog peperduur. Daardoor zijn ze nu nog niet interessant voor de gemiddelde Nederlander. Het voordeel: ook de ontwikkelingen van (thuis)accu’s staan niet stil en zijn vermoedelijk een stuk beter en goedkoper wanneer de huidige salderingsregeling helemaal ten einde is. (*9)

Op de website van Milieu Centraal vind je alle informatie die je nodig hebt over zonnepanelen onder ‘portaal zonnepanelen’.

Stap 3: Kies voor échte groene stroom
Met zonnepanelen kun je in principe dus niet zonder aansluiting op het elektriciteitsnet. Kies naast je zonnepanelen daarom ook voor échte groene stroom. Met nadruk op échte, want ondanks dat ongeveer 70% van de huishoudens in Nederland een contract heeft voor groene stroom (*10) is deze stroom helaas vaak niet écht groen.

Zoals naar voren kwam in een eerdere aflevering van deze podcastserie is Nederland op energiegebied het minst duurzame land van Europa. Verreweg de meeste elektriciteit in Nederland wordt nog opgewekt uit fossiele brandstoffen. Wellicht vraag je je nu af hoe dan bijna driekwart van Nederland een contract kan hebben voor groene stroom. Waar komt onze groene stroom vandaan? Uit andere Europese landen. Althans, op papier. Het is namelijk niet zo dat onze hoogspanningskabels verbonden zijn met andere Europese landen. Hoe krijgen we die duurzaam opgewekte stroom dan naar Nederland? Het antwoord is… niet.

Om als energieleverancier groene energie te mogen verkopen, moeten energieleveranciers voldoende groencertificaten hebben. Zogenaamde Garanties van Oorsprong, kortweg GvO. Eén GvO-certificaat garandeert dat ergens in Europa 1.000 kilowattuur uit een duurzame bron is opgewekt. Onze groene stroom wordt met name opgewekt in landen als Noorwegen, Denemarken en Italië. (*11) Handelaren mogen GvO-certificaten in heel Europa vrij aan elkaar verkopen. (*12) Hierdoor kan ongeveer 70% van de huishoudens een contract hebben voor groene stroom, terwijl er feitelijk amper elektriciteit wordt opgewekt uit duurzame bronnen in Nederland zelf. In theorie is er niets mis met GvO-certificaten: ergens in Europa wordt net zoveel energie duurzaam opgewekt als dat je hebt verbruikt. Als we meer groene stroom opwekken, zijn er meer GvO-certificaten nodig en wordt er meer groene stroom opgewekt uit duurzame bronnen in Europa.

Alleen ziet de praktijk er vaak anders uit. Want GvO’s werken alleen als alle Europeanen groene stroom contracten afsluiten. Maar in een land als Noorwegen worden nauwelijks groene stroom contracten afgesloten, omdat 98% van de elektriciteit in Noorwegen sowieso uit duurzame bronnen komt. (*13) Dit stelt Noorse elektriciteitsproducenten in staat om de GvO-certificaten die ze voor hun groene stroom krijgen in het buitenland te verkopen, waaronder aan Nederland. En zo denken zowel Nederlandse als Noorse huishoudens dat ze allebei groene stroom hebben, terwijl de groene stroom feitelijk maar één keer is opgewekt. Het kopen van GvO-certificaten uit bijvoorbeeld Noorwegen is voor energieleveranciers in Nederland ook een stuk goedkoper dan zelf groene stroom opwekken. Groene stroom waarbij er niet de intentie is om meer duurzame energie te produceren in Nederland zelf noemen we ook wel sjoemelstroom. (*14)

Maar hoe voorkom je nou dat jouw groene stroom sjoemelstroom is? Door te kiezen voor een energieleverancier die jouw geld daadwerkelijk investeert in nieuwe duurzame bronnen om stroom uit op te wekken. Het liefst in Nederland zelf. De Consumentenbond onderzoekt jaarlijks in samenwerking met drie milieuorganisaties hoe duurzaam onze energieleveranciers daadwerkelijk zijn. Criteria in dit onderzoek zijn onder andere: de herkomst van de stroom, hoe de stroom wordt opgewekt en waarin geld wordt geïnvesteerd. Gebaseerd op de resultaten van dit onderzoek krijgt iedere energieleverancier een beoordeling tussen de 1 (slecht) en 10 (uitstekend). De beoordelingen per energieleverancier zijn te vinden op de website van Greenpeace. Als je weet welke energieleverancier het beste scoort, is het goed om vervolgens de groene stroom checker van hier.nu te raadplegen. Hier vind je uit welke duurzame bronnen je energieleverancier zijn elektriciteit opwekt. Het beste is om te kiezen voor elektriciteit die zoveel mogelijk wordt opgewekt uit zon of wind.

Uiteindelijk wil het kabinet ook dat, in lijn met het Klimaatakkoord, 70% van onze elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komt in 2030. (*15) Maar daarvoor hebben we nog een lange weg te gaan. Niet alleen omdat de energieverduurzaming in Nederland veel te langzaam gaat, maar ook vanuit praktisch oogpunt, namelijk vanwege de netstabiliteit. Stroom die wordt verbruikt, moet op vrijwel hetzelfde moment ergens opgewekt worden. Dat is lastig met zonnepanelen en windmolens, omdat de zon niet altijd schijnt en het soms dagen windstil kan zijn. Daarom zijn er alternatieve duurzame bronnen nodig. Biomassa leek een goed alternatief, maar staat nu flink ter discussie. Andere opties zijn tóch die hoogspanningskabels verbinden met andere Europese landen of het opvangen van de CO₂ uit gas om deze vervolgens onder de grond te stoppen. (*16) Beide opties zijn alleen onpraktisch, nog lang niet ontwikkeld en peperduur. Daarom halen steeds meer politieke partijen momenteel een ‘gouwe ouwe’ van stal: kernenergie.

Het voordeel van kernenergie is dat het inderdaad amper CO₂ uitstoot, maar toch is kernenergie niet duurzaam. Dat komt omdat uranium waaruit kernenergie wordt gewonnen niet hernieuwbaar is. Hernieuwbaar betekent dat de bron onuitputtelijk is. Uranium is dat niet en raakt uiteindelijk op. Duurzaam betekent dat de bron hernieuwbaar is en geen milieuschade kent. Omdat kernenergie wordt gewonnen uit uranium, wat niet hernieuwbaar is, is het daardoor ook niet duurzaam.

Verder is er de maatschappelijke weerstand: de rampen van Tsjernobyl en Fukushima lieten zien hoe het ook gruwelijk mis kan gaan met kernenergie. Kernenergie zorgt voor radioactief afval dat goed opgeslagen moet worden om eventuele rampen en terreuraanvallen te kunnen voorkomen. De kernenergie lobby zegt dat dit kan. Maar zelfs als dat zo is, is de vraag of dit in de praktijk maatschappelijk geaccepteerd zal worden. Want vraag jezelf eens af of jij dit risico wilt lopen als je in de buurt van een kerncentrale woont? Om heel Nederland van energie te voorzien, zijn ongeveer 10 kerncentrales nodig. In zo’n klein kikkerlandje als Nederland woon je daarom relatief al snel in de buurt van een kerncentrale. Maar het grootste probleem is de bouwtijd: het duurt namelijk ongeveer 10 jaar voordat een kerncentrale opgeleverd kan worden. Daarmee is een kerncentrale pas in 2030 operationeel. In de tussentijd zullen andere duurzame alternatieven vrijwel zeker nog beter, efficiënter en vooral goedkoper worden. Denk bijvoorbeeld aan de eerder genoemde thuisaccu’s waarmee je je elektriciteit op kunt slaan.

Een andere energie hype die de laatste tijd steeds vaker voorbij komt, is thorium. Thorium is simpel uitgelegd kernenergie mét de lusten en zonder de lasten. Klinkt goed zou je zeggen. Alleen staat thorium nog in de ontwikkelingsfase en is de verwachting dat we niet vóór 2050 een thoriumcentrale uit de grond kunnen stampen. Daardoor is thorium ook geen serieuze optie om de klimaatdoelen te halen. Welke energiebron dat uiteindelijk wel zal zijn, zal duidelijk worden na de verkiezingen volgend jaar. (*17)

Stap 4: Kom van dat gas af
Zo! je huis is nu geïsoleerd, de zonnepanelen liggen op het dak en je hebt nu échte groene stroom. What’s next? Dat is van het gas af komen. En dat zal uiteindelijk ook moeten, want de overheid wil in lijn met het Klimaatakkoord dat we voor 2050 zoveel mogelijk van het gas af zijn. (*18) Van het gas af komen, is alleen op dit moment een stuk lastiger dan de vorige stappen. De meest duurzame manier is op dit moment het aanschaffen van een warmtepomp. Een warmtepomp werkt op stroom en lijkt op een soort van koelkast. Deze haalt de warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en maakt daar een bruikbare temperatuur van. Je hebt verschillende soorten warmtepompen waarbij de volledig elektrische warmtepomp het meest duurzaam is.

Helaas kleven er wel wat nadelen aan de elektrische warmtepomp. Ten eerste kun je een elektrische warmtepomp alleen gebruiken als je woning goed geïsoleerd is. Dat komt omdat warmtepompen werken met een verwarmingstemperatuur van maximaal 45 tot 55 graden, terwijl een cv-ketel water van 60 tot 80 graden levert. Een minder goed geïsoleerde woning kan met zo’n lage temperatuur niet warm genoeg worden. Daarnaast is een elektrische warmtepomp duur in aanschaf. De precieze prijs hangt af van het type warmtepomp. Bij een elektrische warmtepomp die de warmte haalt uit de bodem of grondwater varieert de prijs tussen de 8.500 en 19.500 euro en bij een warmtepomp die warmte haalt uit de lucht varieert de prijs tussen de 6.500 en 14.000 euro. Daarbij moet ook gezegd worden dat het hoogste rendement wordt behaald bij warmtepompen die warmte halen uit de bodem. (*19)

Is je huis minder goed geïsoleerd, maar heb je wel iets van isolatie in je woning en op zijn minst dubbelglas? Dan biedt een hybride warmtepomp wellicht uitkomst. Een hybride warmtepomp koppel je aan je oude cv-ketel of aan een nieuwe cv-ketel. Je bent dan helaas niet helemaal van het gas af, maar je CO₂-uitstoot voor verwarming en warm water daalt wel met ruim 20%. Een hybride warmtepomp is ook aanzienlijk goedkoper in aanschaf dan een elektrische warmtepomp, maar kent wel een lager rendement. Een hybride warmtepomp koppelen aan je oude cv-ketel kost tussen de 3.600 en 4.600 euro en een hybride warmtepomp met een nieuwe cv-ketel kost tussen de 4.700 en 6.700 euro. (*20)

Tenslotte is er ook nog een ventilatiewarmtepomp. Dit is een kleine warmtepomp voor huizen met mechanische ventilatie. Veel huizen die tussen 1976 en 2000 zijn gebouwd, hebben een mechanisch afzuigsysteem voor ventilatie. Warme binnenlucht wordt afgezogen en er komt (koude) buitenlucht naar binnen. De ventilatiewarmtepomp haalt energie uit de afgezogen lucht en brengt die terug in de centrale verwarming. De hoeveelheid warmte die de ventilatiewarmtepomp levert, wordt beperkt door de hoeveelheid lucht die ververst moet worden. Daardoor werkt de ventilatiewarmtepomp meestal samen met je cv-ketel en ben je helaas ook niet onafhankelijk van het gas. De ventilatiewarmtepomp komt in de plaats van je ventilatorbox. De prijs voor een ventilatiewarmtepomp exclusief cv-ketel ligt tussen de 2.500 en 4.700 euro en voor een ventilatiewarmtepomp met cv-ketel tussen de 3.600 en 5.800 euro. (*21)

Om water te verwarmen, heb je niet perse een warmtepomp(boiler) nodig. Je kunt je water ook klimaatvriendelijk verwarmen met een zonneboiler. Dit bespaart ongeveer de helft aan CO₂-uitstoot in vergelijking met gasverbruik voor warm water. Een zonneboiler maakt warmte uit zonlicht. Wanneer er niet genoeg warmte opgewekt kan worden uit zonlicht valt de zonneboiler terug op je cv-ketel of warmtepomp. Een zonneboiler bestaat uit een zonnecollector en een voorraadvat om warm water in op te slaan. De zonnecollector lijkt op een zonnepaneel en plaats je ook op je dak of gevel. Om vier personen van warm water te voorzien, heb je minimaal een zonnecollector nodig van 3,5 m2 met een voorraadvat van 150 liter. De kosten hiervoor bedragen ongeveer 3.300 euro. Als je liever een grotere installatie wilt, heb je een zonnecollector nodig van 5 m2 met een voorraadvat van 220 liter. De kosten hiervoor bedragen ongeveer 5.000 euro. Er komen ook kleine onderhoudskosten bij kijken die gemiddeld tussen de 10 tot 30 euro per jaar bedragen. Een zonneboiler gaat net als zonnepanelen ook zo’n 25 jaar mee. (*22)

Op de website van Milieu Centraal vind je nog veel meer informatie over warmtepompen. Daar kun je ook de warmtepompcheck doen om te checken of jouw woning geschikt is voor een warmtepomp, wat dit kost en hoeveel het je bespaart. Je kunt ook kijken op de website regionaalenergieloket.nl. Hier kun je gratis een online huisscan doen en word je telefonisch of per mail met vragen geholpen door specialisten in jouw gemeente. In sommige gemeenten zijn er zelfs vrijwillige energiecoaches die graag bij je langskomen om je een eerste energieadvies te geven. Meer informatie over zonneboilers vind je eveneens op de website van Milieu Centraal.

Warmtepompen zijn dus niet voor alle woningen een optie en het rendement van zonneboilers en warmtepompen ligt over het algemeen lager dan het rendement op zonnepanelen en woningisolatie. Gelukkig heeft het kabinet ook een subsidiepotje beschikbaar gesteld voor warmtepompen en zonneboilers. De hoogte van de subsidie varieert per warmtepomp en zonneboiler en gaat van de eerder genoemde bedragen af. Je kunt deze ISDE-subsidie aanvragen op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Misschien vraag je je nu af wat voor een andere duurzame alternatieven er zijn voor het verwarmen van onze woningen, aangezien we voor 2050 zoveel mogelijk van het gas af moeten zijn. Op dit moment zijn de alternatieven nog vrij schaars. Je hebt infraroodpanelen die je gewoon aan kunt sluiten op het stopcontact, maar infraroodpanelen zijn meer geschikt als bijverwarming in plaats van hoofdverwarming. Verder is ongeveer 5% van onze woningen aangesloten op warmtenetten, ook wel stadsverwarming of blokverwarming genoemd. Warmtenetten zijn netwerken van leidingen onder de grond waar warm water doorheen stroomt om onze woningen te verwarmen. Het warmtenet wordt verwarmd door een warmtebron in de buurt, zoals restwarmte van nabijgelegen industrie of afvalverbranding. Als de restwarmte uit een duurzame bron komt, kan dit naar schatting tot een reductie leiden van 50 tot 70% minder CO₂-uitstoot dan cv-ketels op gas. Bij warmtenetten uit bijvoorbeeld de nabijgelegen industrie of afvalverbranding heb je het probleem dat je geen aanvoer meer hebt als de warmtebron ermee stopt, verhuist of failliet gaat. Ten tweede is een warmtebron niet overal aanwezig en mogen de afstanden van en naar de warmtebron niet te groot zijn. Het is daardoor lastig om warmtenetten op basis van restwarmte grootschalig uit te rollen in Nederland.

Gelukkig staan de duurzame ontwikkelingen voor onze warmtevoorziening ook niet stil. De twee meest veelbelovende duurzame ontwikkelingen zijn warmtenetten op basis van geothermie, oftewel aardwarmte, en aquathermie. Warmte door geothermie wordt gewonnen door warm water uit de bodem op te pompen. In potentie zou geothermie ruim een kwart van de woningen in Nederland van warmte kunnen voorzien. (*23) Bij aquathermie wordt thermische energie gewonnen uit onder andere oppervlaktewater, afvalwater en drinkwater. Dit wordt vervolgens omgezet naar bruikbare warmte. Een studie van CE Delft en Deltares concludeerde twee jaar geleden dat aquathermie in ruim 40% van onze toekomstige warmtevraag zou kunnen voorzien. (*24) Andere ontwikkelingen zoals groene waterstof en synthetisch gas zijn ook veelbelovend. (*25) Ook hierbij geldt dat de overheid nu aan zet is om de ontwikkelingen van duurzame alternatieven te laten onderzoeken, financieel te stimuleren en deze zo snel mogelijk uit te rollen. Hoelang deze transitie gaat duren, is nog moeilijk te zeggen, maar het belooft in ieder geval nog een hele kluif te worden om alle woningen binnen dertig jaar zoveel mogelijk van het gas af te krijgen.

De energielabels van onze woningen zullen in de toekomst ook een belangrijkere rol gaan spelen. Label A kent het laagste energiegebruik in woningen en label G het hoogste. Triodos kondigde als eerste bank van Nederland dit jaar aan de maximale hypotheek te beperken tot 90% van wat normaal zou zijn voor woningen met energielabel C of lager. De verwachting is dat meerdere hypotheekverstrekkers dit voorbeeld snel zullen gaan volgen. Met de huidige krapte op de woningmarkt zullen veel mensen zich hierdoor nu nog niet laten leiden. Maar als de woningmarkt weer stabieler wordt en meer hypotheekverstrekkers dit voorbeeld op gaan volgen, waardoor mensen voor een woning met een lager energielabel nog maar een deel van de hypotheek krijgen, kan een woning ineens een stuk minder aantrekkelijk worden en dit de verkoop in de weg staan. (*26)

Je huis verduurzamen is dus hoe je het ook wendt of keert altijd een verstandige keuze. Om een beter energielabel te krijgen voor je woning hoef je echt niet meteen van het gas af. Andere stappen die in deze aflevering voorbij zijn gekomen, dragen daar ook aan bij. Zonnepanelen zijn bijvoorbeeld, zeker nu met de huidige salderingsregeling, een goede investering met een hoog rendement. Een andere investering die goed is om dit jaar nog te maken, is het isoleren van je woning. De overheid heeft namelijk een subsidiepotje beschikbaar gesteld voor woningeigenaren die minimaal twee isolatiemaatregelen treffen aan hun woning. Eerder kreeg je ongeveer 20% van je kosten terug, maar deze subsidie is op dit moment zelfs nog iets verder verhoogd. Als je voor het einde van dit jaar minimaal twee isolatiemaatregelen treft aan je woning krijg je zelfs 10% meer terug, dus in totaal zo’n 30% van de kosten. Dit jaar nog investeren in isolatiemaatregelen loont dus de moeite voor zowel het klimaat als voor je portemonnee. (*27)

Op de website energiesubsidiewijzer.nl vind je de subsidies waarvoor je woning allemaal in aanmerking komt en word je eenvoudig doorgelinkt naar de pagina waar je deze subsidies aan kunt vragen. Verder kun je mogelijk via jouw gemeente geld lenen tegen een gunstige rente voor duurzame investeringen aan je woning. Doe de postcodecheck op svn.nl om te kijken wat de mogelijkheden zijn in jouw gemeente.

Is je dak geschikt voor zonnepanelen, maar je bankrekening niet? Dan kun je zonnepanelen ook huren. Steeds meer (energie)bedrijven bieden deze service aan. Voor een maandelijks bedrag worden zonnepanelen op je dak geplaatst. Meestal bedraagt de huurperiode ongeveer 10 jaar, hierna kun je de zonnepanelen overnemen. Uiteindelijk ben je op de lange termijn wel aanzienlijk meer geld kwijt bij het huren van zonnepanelen dan bij het kopen ervan. Meer informatie en de voor- en nadelen van het huren van zonnepanelen vind je op de website van de Consumentenbond.

Is je dak ongeschikt voor zonnepanelen of woon je zoals ik in een huurhuis met een huisbaas die niet mee wil denken in duurzame oplossingen? Niet getreurd, want ook dan kun je nog steeds een bijdrage leveren aan een duurzame energievoorziening. Hoe? Door je aan te sluiten bij een lokale energiecoöperatie of door zelf een energiecoöperatie te beginnen met een aantal mensen in je buurt. Zodoende word je zelf mede-eigenaar van een duurzaam zonne- of windenergieproject. Energiecoöperaties zijn mega populair tegenwoordig. Het aantal energiecoöperaties is de afgelopen zes jaar meer dan verdubbeld in Nederland. (*28) Je sluit je aan door een bedrag over te maken aan de energiecoöperatie. Dit bedrag ligt meestal tussen de 100 en 300 euro. Hierdoor word je certificaathouder en de opgewekte stroom kan bijvoorbeeld verkocht worden aan energieleveranciers. Het geld dat daarmee wordt verdiend, kan weer gebruikt worden om te investeren in nieuwe duurzame energieprojecten. De winst wordt vaak uitgekeerd aan de certificaathouders. Hoe hoog het rendement precies is, is moeilijk te zeggen, omdat dat van verschillende factoren afhangt, zoals het aantal certificaathouders, de grootte van het duurzaamheidsproject en de hoeveelheid energie die wordt opgewekt. (*29)

Je hebt wel als certificaathouder van een energiecoöperatie recht op de Regeling Verlaagd Tarief. In de volksmond beter bekend als de postcoderoosregeling. Dit betekent dat je korting krijgt op je energiebelasting. Deze korting geldt alleen als je postcodegebied grenst aan de postcode waar je duurzame energieproject staat. (*30) Als je je dit jaar nog aanmeldt bij een lokale energiecoöperatie of zelf een energiecoöperatie begint, heb je nog recht op de postcoderoosregeling. Vanaf volgend jaar wordt de postcoderoosregeling vervangen voor de postcodesubsidieregeling. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft een advies uitgebracht over de hoogte van deze nieuwe subsidie. Hierover zijn veel energiecoöperaties niet blij, omdat zij onder andere vinden dat de subsidie per kilowattuur te laag is. Het is nog even afwachten wat het kabinet precies gaat doen met dit advies. (*31)

Wil je meer informatie of je aansluiten bij een energiecoöperatie bij jou in de buurt? Kijk dan op de website hieropgewekt.nl. Wil je graag zelf een energiecoöperatie beginnen? Wacht dan nog even tot 24 november. Dan stelt de overheid tot 17 december de SDE++ subsidie, voluit Stimulering Duurzame Energietransitie beschikbaar. Meer informatie over deze subsidie vind je op de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Heb je geen zin om je aan te sluiten bij een energiecoöperatie en geen zin om er zelf een te beginnen? Word dan investeerder! Voor een relatief klein bedrag koop je een aandeel of obligatie voor een duurzaam energieproject. Instappen kan meestal al vanaf 25 euro. De looptijd bedraagt ongeveer 10 tot 15 jaar. Zijn er niet genoeg investeerders? Dan krijg je je investering meteen terug. Zijn er wel genoeg investeerders? Dan krijg je je investering terug na de looptijd. In de tussentijd ontvang je rente of een deel van de opbrengst van de energieopwekking. Het aantal duurzame energieprojecten waarin je kunt investeren, schiet momenteel als paddenstoelen uit de grond. Onder andere op zonnepanelendelen.nl, duurzaaminvesteren.nl en greencrowd.nl vind je genoeg duurzame energieprojecten die staan te popelen om jouw investering.

Als je nu denkt: ja leuk allemaal, maar ik heb echt vrijwel geen cent te makken… Wat kan ik dan doen? Meer dan je denkt! Uiteraard zijn er de cliché dingen, zoals de verwarming een graadje lager zetten, lichten niet onnodig aan laten staan en stekkers uit het stopcontact halen, maar iedereen kan ook de overstap maken naar échte groene stroom. Tegenwoordig is er nauwelijks meer prijsverschil tussen grijze stroom en groene stroom. (*32) Overstappen naar een andere energieleverancier is gratis wanneer je contractperiode bij je huidige energieleverancier ten einde is met in achtneming van een maand opzegtermijn. Overstappen is een fluitje van een cent. Via de website van Wise Nederland kun je dit bijvoorbeeld eenvoudig regelen. De website laat meteen zien welke energieleveranciers het meest duurzaam zijn, naar aanleiding van het eerder genoemde onderzoek van de Consumentenbond met de drie milieuorganisaties. De website van Wise Nederland laat ook zien wat een energiecontract kost per energieleverancier zodat je tegen een zo’n aantrekkelijk mogelijke prijs een écht duurzaam energiecontract af kunt sluiten. Je nieuwe energieleverancier regelt vervolgens verder alles voor je zodat je er zelf helemaal geen omkijken naar hebt.

Daarnaast zijn er ook praktische energiebesparende aankopen die we allemaal kunnen doen waarmee je het klimaat een handje helpt, zoals het aanschaffen van een waterbesparende douchekop. Een waterbesparende douchekop, ook wel spaardouche genoemd, bespaart tot wel 20% op water- en energieverbruik ten opzichte van een standaard douchekop. Een regendouche inruilen voor een waterbesparende douchekop bespaart zelfs 60% op water- en energieverbruik. Dat is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor je portemonnee. Ga wel altijd voor een klasse Z waterbesparende douchekop. Die is het meest zuinig. Een waterbesparende douchekop koop je tegenwoordig bij vrijwel iedere bouwmarkt of sanitairwinkel. (*33)

Een andere energiebesparende aankoop die we allemaal kunnen doen is: LED lampen aanschaffen. Een LED lamp is 90% zuiniger dan een gloeilamp en verbruikt 85% minder stroom dan een hallogeenlamp. Ook lampen zijn voorzien van energielabels. Ga altijd voor het meest energiezuinige model, daarmee is de klimaatwinst het grootst. Bij lampen is A++ op dit moment het meest zuinig. Volgend jaar worden energielabels stapsgewijs vervangen voor de A tot G schaal, waarbij A dan het meest zuinig is. LED lampen zijn over het algemeen wat duurder in aanschaf dan gloeilampen en hallogeenlampen, maar LED lampen hebben een zeer lange levensduur en betalen zich gemiddeld binnen 3 jaar terug door de lagere elektriciteitskosten. (*34) Ook LED lampen koop je bij vrijwel iedere bouwmarkt of lampenwinkel.

Tenslotte zijn tochtstrips, zonwerende (glas)folie en radiatorfolie ook relatief goedkope energiebesparende aankopen die bijdragen aan betere woningisolatie. Hierdoor gaat er minder warmte verloren in je woning. Ook deze koop je bij vrijwel iedere bouwmarkt.

Kortom, je hoeft tegenwoordig dus echt geen welgestelde familie Sjoerdsma te zijn om het energieverbruik van je woning te verminderen en daarmee je CO₂-voetafdruk te verkleinen, want met beperkte financiële middelen kun je al een mooie bijdrage leveren aan het klimaat. Je moet er alleen wel wat energie in stoppen. Duurzame energie welteverstaan.